Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, başkent Bakü’de düzenlenen COP29 BM İklim Zirvesi’nin açılışında yaptığı konuşmada fosil yakıtları “Allah vergisi” olarak nitelendirerek dikkat çekti. Aliyev, petrol ve doğal gaz gibi kaynakların ülkeler için bir suç unsuru olmaması gerektiğini savunarak, ülkesinin bu kaynakları kullanmasından ötürü hedef alındığını iddia etti.
Azerbaycan’ın petrol ve gaz zenginliğiyle tanınan bir ülke olmasına rağmen, COP29’un ev sahipliğini üstlenmesi pek çok tartışmayı beraberinde getirdi. Aliyev, konuşmasında, “Petrol, gaz, rüzgar, güneş ışığı, altın, gümüş, bakır… Bunlar doğanın bize sunduğu zenginliklerdir ve insanlar bunlara ihtiyaç duymaktadır,” diyerek doğa kaynaklarını savundu.
Zirvenin “Finans COP” olarak adlandırılması, gündemde iklim finansmanı ve gelişmekte olan ülkelerin iklim değişikliği ile mücadele edebilmesi için sağlanması gereken destek konusunun önemini ortaya koyuyor. Bu yılki toplantının odağında, zengin ülkelerin daha yoksul ülkelere sağladığı finansal desteğin artırılması ve bu ülkelerin fosil yakıtlardan uzaklaşmasına yardım edilmesi yer alıyor.
İnsan Hakları ve Zirve Öncesi Eleştiriler
Aliyev’in liderliği, sivil toplum ve basın özgürlüğü üzerindeki baskılarla sıkça eleştirilmiş durumda. COP29 öncesinde de iklim aktivistleri ve gazetecilere yönelik baskılarla suçlanan Aliyev, bu durumu görmezden gelerek konuşmasında ulusal zenginliklere odaklandı.
COP29’daki görüşmelerde, dünya liderleri ve müzakereciler, gelecek yıl Brezilya’da yapılması planlanan COP30 öncesinde daha güçlü iklim taahhütlerinin gerekliliğini tartışıyorlar. Bununla birlikte, bazı önemli ülkeler Bakü’deki zirveye katılmama kararı aldı. Özellikle 2023’te en fazla karbon salınımına neden olan 13 ülkenin liderleri bu toplantıda yer almayacak. Bu ülkeler, dünya çapında salınan ısı hapseden gazların yüzde 70’inden fazlasından sorumlu.
Katılım ve Beklentiler
Zirveye katılım sayısı geçen yıl Dubai’de düzenlenen COP28’deki 83.884 katılımcıya kıyasla bu yıl 40.000 kişi ile sınırlandırıldı. BM İklim Şefi Simon Stiell, Londra’daki Chatham House’da yaptığı konuşmada, “Verimli sonuçlara ulaşılması için kalabalıkların bir etkisi olmadığını” belirtmişti. Bakü’deki zirve, hem organizasyonel hem de politik olarak farklı bir iklim zirvesi olma özelliği taşıyor.
Aliyev’in açıklamaları ve zirveye ev sahipliği yapması, Azerbaycan’ın fosil yakıtlara bağımlılığına rağmen iklim değişikliği mücadelesinde nasıl bir pozisyon alacağı konusunda yeni tartışmaların fitilini ateşledi. COP29’un sonuçları, dünya genelinde iklim değişikliğiyle mücadelenin geleceği için kritik öneme sahip olacak.
