Batı Afrika’nın altın zengini ülkesi Mali, uluslararası madencilik sektöründe önemli bir gerilime sahne oldu. Avustralya merkezli Resolute Mining, 8 Kasım’da Mali’nin başkenti Bamako’da gözaltına alınan CEO’su Terence Holohan ve diğer iki çalışanının serbest bırakılması için ülkenin askeri hükümetine tam 152 milyon euro (160 milyon dolar) ödeme yapmayı kabul etti. Bu olay, Mali’nin yabancı şirketlere yönelik artan denetimleri ve askeri hükümetin ülkenin madencilik sektöründen daha fazla gelir elde etme çabalarının bir parçası olarak dikkat çekiyor.
Gözaltı Olayı ve Mali’nin Artan Denetimi
Resolute Mining, yıllardır Mali’nin güneybatısındaki Syama altın madeninde büyük ölçekli üretim yapıyor. Şirket, madenin yüzde 80 hissesine sahipken, yüzde 20’lik payı ise Mali hükümetine ait. Ancak, 8 Kasım’da şirketin CEO’su Terence Holohan ve iki çalışanı, Mali’ye resmi bir toplantıya gitmelerinin ardından vergi ve madencilik anlaşmazlıklarını görüşmek üzere bulundukları sırada gözaltına alındı. Gözaltıların gerekçesi Mali hükümeti tarafından resmi olarak açıklanmazken, şirketin yaptığı açıklamada, vergi, gümrük vergileri ve offshore hesaplarla ilgili tüm iddiaların çözüme kavuşturulduğu belirtildi.
Mali hükümetinin son yıllarda ülkenin altın madenciliği sektörüne olan ilgisi, askeri cuntanın 2021’de iktidara gelmesinden sonra daha da arttı. Bu süreçte, Mali hükümeti, yabancı yatırımcılardan elde ettiği gelirleri artırmak amacıyla madencilik yasalarını yeniden düzenleyerek, devletin ve yerel yatırımcıların payını yüzde 20’den yüzde 35’e çıkardı.
Mali Hükümeti ile Çözüm: 152 Milyon Euro Ödeme
Resolute Mining, gözaltına alınan üç çalışanın “güvende ve iyi” olduklarını belirtti ve Mali hükümetiyle birlikte çalışarak, personelinin serbest bırakılması için gerekli adımları attıklarını açıkladı. Şirket, cezanın yarısını mevcut nakit rezervlerinden derhal ödeyeceğini, geri kalan kısmını ise önümüzdeki aylarda ödeyeceğini duyurdu. Şirketin açıklamasına göre, İngiltere Dışişleri Bakanlığı da gözaltına alınan üç kişinin İngiliz vatandaşı olduğunu belirterek, yerel yetkililerle sürekli temas halinde olarak destek sağladı.
Bu tür gözaltılar, son zamanlarda Mali’deki yabancı yatırımcılar için artan bir endişe kaynağı haline geldi. 2023’te Kanadalı Barrick Gold’un dört çalışanı da Mali’de benzer şekilde gözaltına alınmıştı. Bu olaylar, ülkedeki askeri hükümetin dış yatırımcıları ve özellikle madencilik şirketlerini daha sıkı bir şekilde denetleme isteğini ortaya koyuyor.
Mali’nin Madencilik Sektöründeki Durumu
Afrika’nın en büyük altın üreticisi olan Mali, son yıllarda madencilik sektöründen elde ettiği gelirleri artırmaya yönelik stratejiler geliştirmeye devam ediyor. 2021’de iktidara gelen askeri cunta, Mali’nin ekonomik bağımsızlığını güçlendirmek için yabancı yatırımcılardan daha fazla gelir elde etmeyi hedefliyor. Bu amaçla, ülke madencilik yasalarını yeniden yazarak devletin payını artırmaya çalıştı.
Bu strateji, yabancı şirketlerin ülkedeki faaliyetleri üzerinde daha fazla baskı kurulmasına yol açtı. Özellikle, Resolute Mining gibi büyük madencilik şirketleri, Mali hükümetiyle artan müzakerelere ve baskılara tabii tutuluyor. Ayrıca, Mali hükümetinin devlet gelirlerini artırmak için, yerel ve yabancı yatırımcılar arasında daha fazla pay almayı hedefleyen düzenlemeler yaptığı görülüyor.
Uluslararası İlişkiler ve Sektöre Etkileri
Mali’nin yabancı şirketlerle ilişkileri, giderek daha karmaşık hale geliyor. Artan vergi denetimleri ve yasaların değişmesi, şirketlerin bu tür anlaşmazlıklarla daha fazla karşılaşmasına yol açıyor. Şirketlerin, devletle olan ilişkilerini doğru şekilde yönetmesi, operasyonel sürdürülebilirlikleri için kritik bir faktör haline geldi.
Resolute Mining örneği, yalnızca bir şirketin Mali’deki yatırımlarını savunmaya yönelik bir mücadele değil, aynı zamanda Batı Afrika’daki madencilik sektörüne dair daha geniş bir sorunu gözler önüne seriyor. Ülkenin askeri yönetiminin, yabancı madencilik şirketleri üzerindeki artan baskısı, bölgedeki diğer yatırımcılar için de endişe verici bir durum oluşturuyor.
Sonuç: Mali’nin Madencilik Stratejisi ve Geleceği
Resolute Mining’in Mali hükümetine ödeme yaparak personelini serbest bırakması, ülkedeki madencilik sektörünün geleceği açısından önemli bir dönüm noktası olabilir. Mali, altın gibi değerli kaynaklardan elde ettiği gelirleri artırmayı hedeflerken, yabancı yatırımcılar ve büyük madencilik şirketleri için zorlu bir ortam yaratıyor. Ülkenin askeri hükümeti, bu stratejiyle ülke gelirlerini artırmayı amaçlasa da, uluslararası şirketlerin güvenini kazanmak için daha şeffaf ve dengeli bir yaklaşım benimsemesi gerekebilir.
Sonuç olarak, Mali’deki madencilik sektörü, hem yerel hem de yabancı yatırımcılar için daha fazla belirsizlik yaratmaya devam ederken, uluslararası şirketlerin bu durumu nasıl yöneteceği, Afrika’nın ekonomik geleceği açısından kritik bir rol oynayacak.
