İngilizler tarafından ismi değiştirilmeden önceki haliyle Bombay, Hindistan’ın en büyük ve en kozmopolit şehri. 21 milyonluk kent, ülkenin en çok ekonomi üreten şehri, aynı zamanda dünyanın en büyük varoş yerleşimlerinden birine sahip. Dolayısıyla akla ziyan bir gelir dağılımı eşitsizliği görülüyor. Hindistan’ın tümüne yayılmış zengin kültürel mirasın belli başlı eserleri yine burada. Şehrin büyük kısmında tüm dinler için tapınaklar ve tüm kapitalistliğiyle devasa iş merkezleri ve yerleşkeler yükseliyor.
Aynı kısımların hemen eteklerinde naylon duvarlı 20 metrekarelik ev denen barakalarda 15 nüfus barınıyor. Şehirde inanılmaz lüks evler ve oteller yer alırken, Hindistan’ın zenginleri, Hint sosyetesi, Bollywood ünlülerinin büyük bir kısmı bu ticaret merkezinde yaşamakta. Ancak herhangi bir köşeyi hemen dönünce de 100 doların altında aylık gelirle geçinip üstüne ailesine para yollamaya çalışan taşralı göçmenler de Mumbai’de nefes arayışında.
Dharavi varoşları: Keşfetsene’nin Mumbai’de her şeyden önce önereceği yer/etkinlik genel tur rotalarından oldukça farklı. Dharavi Asya’nın en büyük, dünyanın üçüncü büyük varoş yerleşimi. Ünlü Slumdog millionaire filmine de ev sahipliği yapmış olan bölge filmden sonra turist akınına uğruyor. Tahmini nüfusu 1 milyon kadar olan bölgede 100 metrekarelik alana ortalama 450 insan düşüyor. Burayı diğer gettolarda ayıran nokta, inanılmaz bir iş bölgesi olması.
Olağan dışı küçük alanlarda, ilginç yöntemlerle geri dönüşüm, çömlekçilik, nakış, ekmek, sabun ve deri tabaklanması gibi çokça alanda üretim yapılıyor. Bu kayıtsız ekonomi yılda yaklaşık 650 milyon dolar ciro üretiyor. Tabii bu paranın büyük kısmı bölgeyi parsellemiş patronların cebine girerken, emekçiler 90 $ ile 200 $ arası değişen aylık ücretlere çalışıyor.
Colaba’da ünlü Leopold Cafe’nin çevresinde başka tur şirketleriyle de anlaşıp, ufak fiyat farkıyla yine bu turlara ulaşabilirsiniz. Biz Dharavi’de yetişmiş öğrencilerin kurduğu ve tur rehberliğini yaptığı Be the local tours ile gezdik. İkisi de aynı programı uyguluyor ve tur yaklaşık 3 saat sürüyor. Short tour olarak tanımlanan tur 500 rupi. Long tour dedikleri 1200 rupi tutuyor ve tek farkı şehir merkezinden arabayla gidilmesi, bonus olarak yolda uzaktan Dobi Ghat ve Red light district’in de gösterilmesi. Short tour’da ise merkezi bir yerde buluşulup trenle yolculuk ediliyor. Hem bütçe açısından hem de Mumbai’nin ünlü şehir içi trenlerine binme fırsatını da yakalamak için kesinlikle short tour’u öneriyoruz.
